مصاحبه با فریبرز میرکبیری، مدرس و عکاس حرفه‌ای مدلینگ

تعریف تان از مدلینگ چیست؟

در شروع گفتگو لازم می دانم، مفهوم واژه مدلینگ که در کشور ما به اشتباه جا افتاده را تصحیح کنم. بطور کلی در صنعت عکاسی شاخه‌ایی به نام عکاسی مدلینگ وجود ندارد، این اصطلاحی است که به اشتباه در ایران رواج پیدا کرده است و ما هم به ناچار از آن استفاده میکنیم. مدلینگ به عمل مدلی کردن گفته می‌شود.  حال اگر بخواهیم  این فعالیت را به تعریفی که در ایران شناخته شده، نزدیک کنیم، باید آن را در عکاسی فشن و یا عکاسی مد طبقه‌ بندی کنیم. عکاسی مدلینگ در واقع زیر شاخه ای از عکاسی تبلیغاتی است که سال‌ها توسط اغلب برندهای جهانی مورد استفاده قرار گرفته است.

عکاسی تبلیغاتی با عکاسی مدلینگ چه تفاوتی دارد؟  این رشته چه جایگاهی در تبلیغات ایران دارد؟

یک تفاوت اساسی میان این دو سبک تبلیغاتی وجود دارد، در عکاسی مدلینگ بر خلاف عکاسی تبلیغاتی الزاما از مدل در ارائه و نمایش کالای مورد نظر استفاده میشود، در صورتیکه در عکاسی تبلیغاتی چنین اجباری وجود ندارد. در عکاسی مد از یک المان زنده برای انتقال پیام به مشتریان استفاده می‌شود و این حرکت به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد.

یکی از دلایل آن نوع محصولی  است که تبلیغ می شود. دلیل دیگر احساساتی است که  به خاطر حضور یک المان زنده مخاطب را درگیر عکس و د نتیجه محصول می‌کند. عامل دیگر افزودن حرکت و ایجاد کاراکتر در عکس است که باعث ارتباط بیشتر با بیننده میشود، این عوامل باعث می‌شود پیام‌ های بیشتری  نسبت به زمانی که فقط به صورت ساده از یک شی‌ء عکاسی شده به مخاطب منتقل شود. اما صحبت کردن و اظهار نظر  درباره نقش این سبک در تبلیغات داخل کمی سخت است، چون تبلیغات داخلی به دلایل مختلف در این زمینه با ضعف‌های زیادی روبرو هستند.

اولین سمینار تخصصی عکاسی مدلینگ و فشن در ایران به سخنرانی فریبرز میرکبیری

غالب عکس‌هایی که در تبلیغات داخلی بخصوص در بیلبوردها بکار می‌روند، بیشتر از اینکه عکاسی مدلینگ باشند به سمت عکاسی لایف استایل متمایل شده اند. منظور از عکاسی لایف استایل، بازسازی صحنه هایی از زندگی واقعی با ایجاد همان احساسات است به طریقی که بتواند روی بیننده تاثیر عمیق تری بگذارد. مثل عکسی که در آن فردی با لبخند سیم کارت یک اپراتور را در دست گرفته است و مخاطب با دیدن لبخند آن، خوشحال بودن او را از این اتفاق متوجه می‌شود. گرچه این مهم متاسفانه در اکثر آثار عکاسی برندینگ دیده نیشود و احساس تقلبی بودن همان خنده یا ژست را به بیننده میدهد که واقعا باعث تاسف است.

نکته بسیار مهم دیگر در این سبک نه فقط دیدن حس خوشحالی، بلکه حس کردن آن در لحظه دیدن عکس است. این یعنی عکس باید توانایی ایجاد و انعکاس احساس مورد نظر را در مخاطب داشته باشد.

عکاسی مدلینگ براساس نوع عملکرد آن در ایران نیاز به زمان بیشتری دارد تا به سطح حرفه ای جهانی نزدیک شود. این نوع عکاسی می‌تواند اقشار زیادی از جامعه را تحت پوشش قرار دهد. در کشور ما تنها بخش پوشاک و آن هم بسیار کم و ضعیف به سمت عکاسی مد تمایل پیدا کرده‌است، درحالی که بخش‌های دیگر مانند: کارخانه های تولیدی، جواهرات، ساعت، کیف، کفش و انواع محصولات و کالاهای قابل تبلیغ دیگر نیز می‌توانند از این سبک عکاسی استفاده کنند. نکته مهم در عکاسی مد این است که نباید صرفا بر روی محصول متمرکز شد و باید از المان‌های بصری و بازی و حرکت مدل‌ها نیز در انتقال پیام و احساسات استفاده کرد، چنین عملکردی همیشه نتیجه بهتری را به همراه خواهد داشت.

عکاسی مدلینگ توسط فریبرز میرکبیری – امارات متحده ، دبی

به نظرتان محدودیت‌های داخلی باعث ضعف این رشته در ایران شده است؟

محدودیت‌های داخلی میتوانسته باعث اتفاقات خوبی شود اما متاسفانه این اتفاق نیفتاده است. این محدودیت‌ها باعث ایجاد نوعی عکاسی زیرزمینی و البته پایین آمدن کیفیت‌ عکس‌های این زمینه شده‌ است. عکس‌ هایی که  عملا در  دسته بندی عکاسی مد جایگاهی ندارند. تمام تلاش ‌من از زمان حضورم در ایران این بوده که بحث عکاسی مدلینگ را  بصورت کلاسیک و آکادمیک در ایران مطرح کنم. به نظرم می‌توان این سبک عکاسی را با توجه به قوانین کشور مورد استفاده قرار داد، مثل بسیاری از کشورهای اسلامی دیگر که این حرکت را انجام داده و کارهای بسیار قوی در این زمینه نیز ارائه میکنند.

متاسفانه ما در زمینه آموزش مدل‌ ها نیز دچار مشکلات بسیار هستیم و تعداد معدودی از مدل ها هستند که تصور درستی از مدل و مدلی کردن در ایران را در ذهن دارند. با این وجود فکر میکنم حرفه مدل بودن به تدریج در کشور ما در حال تغییر است و گویا مدل ها کم‌ و بیش درحال ساماندهی هستند و وزارت ارشاد نیز مجوزهایی برای این افراد صادر می‌کند که این خود حرکت مثبتی در این زمینه است.

عکاسی مدلینگ توسط فریبرز میرکبیری – امارات متحده ، دبی

نگاه سفارش‌ دهندگان آگهی‌ های تبلیغاتی به این سبک عکاسی چگونه است؟

متاسفانه هنوز سفارش‌ دهندگان و کارفرمایان حوزه تبلیغات به این سبک عکاسی تبلیغاتی اعتماد نکرده‌ اند. چون اکثر آنها گمان می‌کنند با ورود به این عرصه پا بر روی خط قرمز‌ها خواهند گذاشت. همین عامل باعث ترس آنها می‌شود و سعی می‌کنند در این زمینه ریسک نکنند. البته بسیاری از سفارش‌ دهندگان تبلیغات اصولا از تغییر شیوه تبلیغاتی خود نیز می‌ترسند. سختی کار ما ابتدا قانع کردن آنها در جهت مفید نشان دادن این شیوه تبلیغاتی است و در عین حال متقاعد کردن آنها برای قبول بی دردسر بودن این نوع از عکاسی اگر تحت قوانین جمهوری اسلامی انجام شود.

متاسفانه بسیاری از شرکتها در ایران عادت به کلیشه‌ ایی دیدن و کار کردن کرده‌ اند و یک دلیل آن میتواند عدم تغییر روش‌ های تبلیغاتی موجود در کشور همگام با چارچوب ها و استاندارد های جهانی باشد، یکی از وظایف شرکتهای تبلیغاتی و به خصوص هنرمندان و عکاسان ارتقاء سطح دید بیننده ها و بالا بردن سلیقه بصری جامعه است.

در شرایط فعلی، شرکت‌ها لزومی به تلاش برای انجام یک کار تبلیغاتی قوی نمیبینند و خیلی از آن‌ها اظهار می کنند که ما مشتریان خودمان را داریم و لزومی به تبلیغات متفاوت و یا ایده جدید نداریم! با توجه به اینکه شرکت‌های جدیدتر که هوشمندی استفاده درست از تبلیغات را دارند از راه رسیده اند و مسلما به زودی میتوانند جایگزین این شرکت‌های سنتی شوند، بهتر این است که هر شرکتی که میتواند با استفاده از پتانسیل های موجود در بازار ایران و به خاطر شرایط و موقعیت خاص، ظرفیت خود را بالاتر ببرد و سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهد.

عکاسی مدلینگ توسط فریبرز میرکبیری – امارات متحده ، دبی

و نگاه آژانس‌های تبلیغاتی؟

بعضی از آژانس‌های تبلیغاتی این شیوه را به سفارش‌ دهندگان خود معرفی می‌کنند، اما چون قدرت گرافیست‌ها در زمینه تبلیغات در ایران بسیار بیشتر و متاسفانه‌ قدرت عکاسان کمتر است، آژانس‌ ها سخت‌تر به عکاس اعتماد می‌کنند و یا اصولا نظر او را در پروژه های عکاسی جویا میشوند و بیشتر ترجیح میدهند پروژه از پیش برنامه ریزی شده را به دست او سپرده و فقط نتیجه نهایی را تحویل بگیرند.

این در حالی است که برخی از برندهای برتر دنیا سالهاست از دید و خلاقیت عکاسان به عنوان مدیر هنری در بستن کمپین های تبلیغاتی استفاده میکنند. به عنوان مثال “اولیویرو توسکانی” که 18 سال همکاری با برند بنتون را به عنوان عکاس و مدیر هنری در بسیاری از کمپین های تبلیغاتی این شرکت بین المللی به عهده داشته، بی شک یکی از دلایل عمده موفقیت بنتون در سطح جهانی بوده است.

فضای عکاسی در ایران با خارج از کشور بسیار متفاوت است. در بحث عکاسی مدلینگ اگر خواهان رشد هستیم باید این دایره را بشکنیم و با جریانات روز دنیا پیش برویم. مد نیز همانند برند یک موجود زنده است و به سرعت تغییر میکند و اگر تبلیغات ما با آن همگام نباشد، نتیجه مورد قبول را به ما نمیدهد. مد یکی از پول ساز ترین صنعت های دنیاست و هر زمینه ای که پول ساز باشد، جایگاه خود را در بازار باز می‌کند. در چنین فضائی مسلما کسانی برد میکنند که پیشرو در شناخت و حمایت از ایده های نوین و استراتژی های بازارهای جهانی باشند.

عکاسی مدلینگ توسط فریبرز میرکبیری – امارات متحده ، دبی

از مشکلات موجود در حوزه عکاسی مدلینگ برایمان بگویید؟

بزرگترین مشکل عکس در ایران نوع و زاویه دید و ژست های مصنوعی و بی روحی است که در اغلب مدل ها به چشم میخورد و متاسفانه توسط عکاس ها از آنها خواسته میشود. نکته قابل تامل این است که عکس‌ های ناخوب نه تنها کمکی به برندینگ نمی‌کنند، بلکه گاهی باعث تخریب آن نیز می‌شوند. یک عکس زمانی موفق است که حس مورد نظر خود را به بیننده منتقل کند و این تنها زمانی میسر می شود که این اتفاق واقعا در پشت صحنه به وجود بیاید، و این تنها با استفاده از نرم‌افزارها و تکنیک های نورپردازی‌ به وجود نخواهد آمد.

در آخر اینکه تغییر، همیشه همراه با ترس بوده اما در عین حال میتواند همیشه مثبت باشد. این را به خاطر داشته باشیم که بدون تغییر در روش های سنتی و مشی تبلیغاتی برندمان، هیچ اتفاق سرنوشت سازی در این صنعت نخواهد افتاد.

عکاسی مدلینگ توسط فریبرز میرکبیری – امارات متحده ، دبی